Όταν το άγχος γίνεται θυμός

Η κυριότερη έκφανση κάθε μορφής άγχους είναι ευερεθιστότητα του άτομου απέναντι σε κάθε κατάσταση. Ο θυμός, όπως και ο φόβος, είναι δυο συναισθήματα που βασίζονται στην αίσθηση απειλής, ακόμη κι αν αυτή είναι μόνο μια υποκειμενική αντίληψη. Και αν και συνήθως τα θεωρούμε δυο εντελώς διαφορετικά συναισθήματα , δεν είναι. Ο θυμός και ο φόβος μοιράζονται ως συναισθήματα ένα κοινό υπόβαθρο, αυτό της πυροδότησης ενέργειας αντίδρασης απέναντι σε κάτι απειλητικό, με σκοπό την προστασία. Έχουν κοινή νευροφυσιολογία, και στον θυμό και στον φόβο η αμυγδαλή του εγκεφάλου παρουσιάζει την ίδια αυξημένη δραστηριότητα. (Whalen et al., 2001). Αυτό που διαφέρει είναι η έκφρασή τους, ενώ ο φόβος υποδηλώνει μια συστολή , ο θυμός μια ασύμμετρη εκδήλωση επιθετικής εξωστρέφειας. Τα δύο αυτά συναισθήματα έχουν πολλές πιθανότητες να διασταυρωθούν, ιδιαίτερα σε περιόδους στρες. Μπορεί να αρχίσουμε να νιώθουμε θυμό και μετά να στραφούμε στον φόβο. Πιο συχνά, μεταβαίνουμε από τον φόβο στον θυμό. Η στέρηση ύπνου επίσης, που μπορεί να συνοδεύει καταστάσεις που προκαλούν άγχος μπορεί να το κάνει ακόμη πιο πιθανό, καθώς η στέρηση ύπνου σχετίζεται με υπερενεργοποίηση της αμυγδαλής (Yoo et al., 2007).

Το άγχος συνήθως βιώνεται ως μια πολύ ελαφριά απόχρωση φόβου. Από την άλλη η ευερεθιστότητα που εκδηλώνεται σε κάθε μορφή άγχους είναι θα λέγαμε ένα λιγότερο έντονο είδος θυμού. Τα κλινικά επίπεδα ευερεθιστότητας είναι κοινά στις αγχώδεις διαταραχές. Επειδή συνηθίζουμε να δίνουμε πρακτικές αιτιάσεις τόσο του θυμού μας όσο και του φόβου, εστιάζουμε στις αφορμές και όχι στην αιτία. Η ευερεθιστότητα δεν αναγνωρίζεται από τους περισσότερους ανθρώπους ως η αιτία πυροδότησης , παρόλο που είναι η κύρια.

Για να αντιμετωπίσουμε λοιπόν αυτά τα συναισθήματα πρέπει κυρίως να διαχειριστούμε το άγχος μας ώστε να ελέγξουμε την ευερεθιστότητα μας. Αυτό σε ένα πρώτο στάδιο μπορούμε να το κάνουμε με μια απλή αυτοφροντίδα η οποία να περιλαμβάνει καλύτερο ύπνο, καλύτερη διατροφή και άσκηση, αλλά και κυρίως να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα καθημερινότητας για εμάς τα οποία θα νιώθουμε ασφαλή, ώστε να μην δημιουργούμε το μοτίβο φυγής-μάχης (φόβου-θυμού). Όσοι αντιμετωπίζουν κλινικά σημαντικό άγχος, η ψυχοθεραπεία είναι η βοήθεια για την λύση στην διαχείριση των παραπάνω.

Mersinias Thomas, TEDx Speaker

Clinical Psychologist, Mental Health Counselor

©www.mersinias.gr

Αναφορές:

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2021.665742/full

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6392190/

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0887618521001092