Ψυχολογικά η ενοχή μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά βασανιστικό συναίσθημα για το άτομο, γιατί βασίζεται σε ένα διογκωμένο Υπερεγώ, το οποίο «επιβλέπει» κάθε ατόπημα του , βρίσκοντας λάθη ακόμα κι εκεί που αντικειμενικά δεν υπάρχουν. Για αυτό και είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε την παραγωγική ενοχή η οποία σωστά μας επιβάλει διορθώσεις και οδηγεί σε βελτιώσεις, και την αδικαιολόγητη υπέρμετρη ενοχή η οποία το μόνο που καταφέρνει είναι να μας υποβάλλει σταθερά και σχεδόν καθημερινά σε μια συναισθηματική κόπωση , η οποία όταν συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα οδηγεί σε πλήθος διαταραχών άγχους ή εθισμών ή ακόμα και σεξουαλικών διαταραχών.

Πως μπορώ λοιπόν να ξεχωρίσω πότε η ενοχή μου είναι πραγματική και πότε είναι αποτέλεσμα πεποιθήσεων μη λειτουργικών για μένα;

Είναι βασικό μέσω ερωτήσεων προς τον εαυτό μας να απαντάμε ουσιαστικά στα εξής: εάν η σκέψη ενοχής μου είναι απάντηση σε πραγματικό ερέθισμα γεγονός ή είναι απάντηση σε «σενάριο» που ο ίδιος δημιούργησα, εάν οι πράξεις μου είναι το καλύτερο που μπορούσα να κάνω σε μια δεδομένη κατάσταση, εάν εξετάζω την λάθος συμπεριφορά μου με τα ίδια στοιχεία που είχα και κατά την πράξη μου ή μήπως γίνομαι αυστηρός κριτής μου με νέα δεδομένα, μήπως αισθάνομαι ενοχές γιατί αντέδρασα-ενήργησα καλά σε μια κατάσταση αλλά όχι αρκετά καλά (πράγμα το οποίο δεν έχει και ταβάνι, πάντα μπορώ να είμαι πολύ καλύτερος, άρα πάντα θα αισθάνομαι ενοχές; ), μήπως έχω τις ίδιες υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό μου σε οποιαδήποτε κατάσταση όσο δύσκολη κι αν είναι; Και τέλος βρίσκω πάντα την πρόθεσή μου σε όσα με κρίνω αρνητικά;

Φυσικά δεν είναι πάντα εύκολο να το δουλέψει ο καθένας με τον εαυτό του όλο αυτό, για αυτό εάν νιώθεις ότι σε ξεπερνάει και δεν μπορείς να το διαχειριστείς, είναι καλό να το δουλέψεις με την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας, της επιλογής σου.

Μερσινιάς Θωμάς, Κλινικός Ψυχολόγος

TEDx Speaker

©www.mersinias.gr