Μελατονίνη και ποιότητα ύπνου

Κατηγορία ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες. Ο μη ποιοτικός ή ελλιπής ύπνος έχει συνδεθεί με προβλήματα στην ψυχική υγεία του ατόμου. Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου (NSF) των ΗΠΑ ένας ενήλικας πρέπει να κοιμάται 7-9 ώρες, ενώ τα παιδιά και οι έφηβοι ακόμα περισσότερο.

Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου μας. Το φαγητό, το άγχος, συναισθηματικές διαταραχές αλλά και οργανικές παθήσεις επηρεάζουν (και επηρεάζονται) σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του ύπνου μας. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η μελατονίνη. Η μελατονίνη είναι μία ορμόνη στον οργανισμό μας και πιο συγκεκριμένα στον εγκέφαλο, και παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα του ύπνου, καθώς ενεργοποιείται από το σκοτάδι και απενεργοποιείταιαπό το φως. Με άλλα λόγια έχει το ρόλο του βιολογικού ρολογιού στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο διαταραγμένος ύπνος ή ο ελλιπής ύπνος μπορεί να προκαλέσει οι συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές, καθώς ο εγκέφαλος δεν ξεκουράζεται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτά του jet lag, της αλλαγής θερινής - χειμερινής ώρας και ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται σε βραδινές βάρδιες, με αποτέλεσμα να απορρυθμίζεται το βιολογικό τους ρολόι και η έκκριση της μελατονίνης...


Έρευνες έχουν δείξει ότι σκευάσματα και διάφορες τροφές μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου μας καθώς αυξάνουν την έκκριση μελατονίνης. Τέτοιες τροφές είναι οι μπανάνες, η βρώμη, ο ανανάς, τα πορτοκάλια, οι ντομάτες κτλ.
Καλό είναι να έχουμε σταθερές ώρες ύπνου, δηλαδή να πηγαίνουμε συγκεκριμένη ώρα για ύπνο και να ξυπνάμε συγκεκριμένη ώρα. Επιπλέον, καλό είναι να φροντίζουμε ένα δίωρο πριν τον ύπνο μας, να μπούμε σε διαδικασία ύπνου, δηλαδή χαλάρωσης και ηρεμίας.

Σημαντικός παράγοντας σε όλο αυτό είναι η χρήση tablet κινητών και γενικά η έκθεση στο μπλε φως από τις ηλεκτρονικές συσκευές. Έρευνες που έχουν γίνει στην Αμερική έχουν δείξει πως η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου και καθιστά αυτόν προβληματικό, όταν προηγουμένως έχουν χρησιμοποιηθεί tablets και κινητά τηλέφωνα. Με άλλα λόγια διαταράσσεται ο μηχανισμός και τα μοτίβα του ύπνου, το άτομο δεν κοιμάται σωστά, το σώμα του και ο εγκέφαλός του δεν ξεκουράζονται όπως πρέπει, εκδηλώνονται διαταραχές ύπνου, αλλά και προβλήματα την επόμενη μέρα όσον αφορά την ενέργεια του ατόμου να εμπλακεί στις καθημερινές του δραστηριότητες. Ακόμα χειρότερα είναι τα αποτελέσματα που αφορούν σε παιδιά, τα οποία κάνουν χρήση κινητών και tablets πριν τον ύπνο, καθώς τα μάτια τους δεν ακόμα πλήρως ανεπτυγμένα, οι φακοί των ματιών είναι πιο διάφανοι, οι κόρες μεγαλύτερες και ως αποτέλεσμα έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο μπλε φως.
Αντίθετα ένας ποιοτικός και ισορροπημένος ύπνος, επιδρά θετικά στην ποιότητα της ζωής του ατόμου, στη διάθεσή του, στην οργανική του υγεία και στην καθημερινή λειτουργικότητα του.

Κατσαούνη Μαρία- Ψυχολόγος Υγείας (MSc)