Πρόκειται για την ηθελημένη άρνηση του παιδιού να μιλήσει σε άτομα εκτός σπιτιού. Ηλικιακά παρουσιάζεται μεταξύ 3^ου και 8^ου έτους της ηλικίας. Το παιδί μιλάει κανονικά στο σπίτι με τους γονείς και τα αδέρφια, αλλά αρνείται να μιλήσει σε άλλους ενήλικες ή σε ξένους. Γενικά επιλέγει σε ποιον θα μιλήσει! Συνήθως εκφράζεται με άλλους τρόπους κυρίως στο σχολείο, όπως π.χ. μέσω της ζωγραφικής ή της παντομίμας. Με τους συνομηλίκους του συνήθως επιλέγει να συνομιλεί κανονικά. Οι αλλαγές και τα τραυματικά γεγονότα μπορεί να πυροδοτήσουν την επιλεκτική αλαλία, ενώ δεν αποκλείεται και η προοδευτική εμφάνιση της, κυρίως με την έναρξη του σχολείου και την ένταξη του παιδιού στο νέο περιβάλλον.

Στις περιπτώσεις επιλεκτικής αλαλίας, οι νοητικές ικανότητες του παιδιού είναι φυσιολογικές ή και ανώτερες. Το παιδί δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές επαφές, είναι αποτραβηγμένο και όχι εξωστρεφές ή κοινωνικό. Συνήθως είναι παιδιά υπερπροστατευτικών μητέρων ή ψυχαναγκαστικών. Τα πρώτα χρόνια της ζωή του παιδιού μπορεί να υπήρξε κάποια καθυστέρηση του λόγου, όχι όμως κάποια βαριά διαταραχή.

Σύμφωνα με το DSM-IV τα διαγνωστικά κριτήρια αφορούν τα παρακάτω:

-Συνεχής αποτυχία του παιδιού να μιλήσει σε συγκεκριμένες κοινωνικές

Κατσαούνη Μαρία- Ψυχολόγος Υγείας (MSc)

 Ένα κοινό πρόβλημα που λίγο πολύ όλοι οι γονείς αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους είναι αυτό της διατροφής. Πολλά παιδιά δεν είναι αυτό που λέμε ¨εύκολα¨ στο φαγητό. Ανά διαστήματα κάποια στιγμή στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού θα εκδηλωθεί  κάποια άρνηση στην πρόσληψη τροφής.  Αυτό σημαίνει ότι το παιδί δεν θα θέλει να τρώει συγκεκριμένες τροφές ή θα είναι επιλεκτικό ως προς την υφή της τροφής, την ποσότητα κτλ. Η άρνηση αυτή δεν θα πρέπει να ανησυχήσει τους γονείς καθώς είναι φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης του παιδιού. Τι μπορεί όμως να κάνει ο γονέας;

Το πρώτο που πρέπει να κάνει ο γονέας είναι να σιγουρευτεί ότι δεν πρόκειται για οργανικό πρόβλημα! Εάν το παιδί δείχνει σημάδια ότι πονάει ή ότι έχει πρόβλημα στην κατάποση, κάνει εμετούς, έχει απώλεια βάρους κτλ θα πρέπει να επισκεφτεί τον παιδίατρο, ο οποίος θα παραπέμψει το παιδί σε κάποια άλλη ειδικότητα ιατρού ανάλογα με το περιστατικό και εφόσον κάτι τι τέτοιο είναι απαραίτητο.

Από τη στιγμή που δεν υπάρχει οργανικό πρόβλημα τότε υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να κάνει ο γονέας. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμβουλές:

• Κάντε τη διαδικασία του φαγητού ευχάριστη για το παιδί.......

Η μυϊκή δυστροφία είναι η πιο συνηθισμένη μυοπάθεια, και χαρακτηρίζεται από εκφυλισμό των μυϊκών ινών. Υπάρχουν διάφοροι τύποι οι οποίοι εκδηλώνονται μόνο σε ορισμένους μύες, μόνο στους άνδρες, στις γυναίκες ή και στα δύο φύλα αδιακρίτως. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι είναι η κακοήθης μυϊκή δυστροφία τύπου Duchenne και η μυϊκή δυστροφία τύπου Becker.

Η κακοήθης μυϊκή δυστροφία τύπου Duchenne παρουσιάζεται μόνο στα αγόρια γιατί μεταδίδεται με τον υπολειπόμενο χαρακτήρα του φύλου. Εμφανίζεται μεταξύ 2 και 5 ετών ενώ τα πρώτα συμπτώματα είναι αδυναμία στην ανύψωση από κάτω και στο ανέβασμα της σκάλας. To βάδισμα είναι αδέξιο, το χαρακτηριστικό «νήσσειο» βάδισμα που συνοδεύεται κι από λόρδωση. Αρχικά προσβάλλει τα κάτω άκρα, αλλά βαθμιαία ανέρχεται προς τα άνω προσβάλλοντας και το υπόλοιπο σώμα. Σε ηλικία περίπου 10-12 ετών υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο βάδισμα, γι’ αυτό χρειάζεται αναπηρικό καρότσι. Δυστυχώς μέχρι την ηλικία των 20 προσβάλλονται το μυοκάρδιο και οι αναπνευστικοί μύες.

Η μυϊκή δυστροφία τύπου Becker προσβάλλει κι αυτή τα αγόρια αλλά εκδηλώνεται αργότερα, προς το τέλος της εφηβείας και μέχρι 20 ετών. Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με τη Duchenne αλλά σε μικρότερο βαθμό.

Η μυϊκή δυστροφία είναι κληρονομική. Σήμερα, μέσω της εξέτασης του DNA είναι δυνατή η άμεση και έγκαιρη διάγνωση και ως ένα βαθμό πρόληψή της. Θεραπεία ακόμη δεν υπάρχει η οποία να οδηγεί στην ίαση. Όμως με συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση από εξειδικευμένη ομάδα διαφόρων ειδικοτήτων (νευρολόγοι, φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγοι κ.α.) είναι εφικτή η επιβράδυνση της εξέλιξης της ασθένειας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του παιδιού.

Τα παιδιά με μυϊκή δυστροφία αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες σε όλους τους τομείς της ανάπτυξής τους. Η σχολική εργασία απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από μέρους τους και, επιπλέον, κουράζονται γρήγορα. Η κινητικότητα είναι από περιορισμένη έως τελείως αδύνατη ενώ για τις καθημερινές λειτουργίες τους έχουν ανάγκη συνεχούς στήριξης και βοήθειας. Στήριξη όμως χρήζουν οι γονείς και τα υπόλοιπα οικογενειακά μέλη, ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν τις επιπτώσεις που επιφέρει η κατάσταση αυτή.

Κατσαούνη Μαρία-Ψυχολόγος Υγείας (MSc)

Η εισαγωγή του παιδιού στο περιβάλλον του αθλητισμού αποτελεί μια διαδικασία «παράξενη» για τα περισσότερα παιδιά, όσο τους κοστίζει συναισθηματικά, κυρίως, ο αποχωρισμός από τους γονείς. Το αθλητικό πλαίσιο, για πολλά παιδιά αποτελεί το πρώτο περιβάλλον κοινωνικής ένταξης, μετά την οικογένεια. Εκεί θα γνωρίσουν διαφορετικούς ανθρώπους, θα αλληλεπιδράσουν με άγνωστους προπονητές, θα κάνουν φίλους, με τη βοήθεια των οποίων θα αρχίσουν σταδιακά να δομούν βασικές έννοιες, όπως την αποδοχή και την αυτοεκτίμηση. Ο προπονητής των παιδιών, ο οποίος έχει αναλάβει το ρόλο να εισάγει τα παιδιά στο αθλητικό περιβάλλον, έχει μια παραπάνω ευθύνη, καθώς καλείται σε αρκετές περιπτώσεις να «μιμηθεί» συμπεριφορές των γονέων, να επιδείξει δεκτικότητα και ευχάριστη διάθεση, ώστε να δώσει στον νεαρό αθλητή την αίσθηση του ευχάριστου περιβάλλοντος, αναφερόμενος στο πλαίσιο του αθλητισμού...

Όλο και πιο συχνά στις μέρες μας ακούμε για την διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ή αλλιώς ΔΕΠ-Υ. Αφορά παιδιά με μειωμένη προσοχή, αυξημένη παρορμητική συμπεριφορά και αυξημένη κινητικότητα. Συναντάται κυρίως στα αγόρια. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η εύκολη διάσπαση προσοχής, όπου το παιδί δεν μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο σε μια δραστηριότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα και η προσοχή του διασπάται εύκολα από άλλα ερεθίσματα. Κάνει λάθη απροσεξίας, φαίνεται σαν να είναι αφηρημένο και να μην ακούει όταν του απευθύνουν το λόγο, δυσκολεύεται να ολοκληρώσει κάποια δραστηριότητα και είναι ξεχασιάρικο. Όταν το παιδί παρουσιάζει και  υπερκινητικότητα τότε δυσκολεύεται να παραμείνει σταθερό σε μια θέση ή να κάτσει ήσυχα. Είναι υπερβολικά ανήσυχο και φαίνεται να έχει εκνευρισμό, ο οποίος δεν προέρχεται από άλλα αίτια όπως άγχος ή κατάθλιψη. Το παιδί με ΔΕΠ-Υ έχει την τάση να φλυαρεί και να κινείται συνεχώς ακόμα και χωρίς να υπάρχει κάποιος λόγος να το κάνει π.χ. στριφογυρίζει στην θέση του, χτυπάει τα χέρια και τα πόδια του. Η διάγνωση δίνεται στο παιδί μετά την ηλικία των 5 καθώς μέχρι τότε λίγο πολύ όλα τα παιδάκια και κυρίως τα αγοράκια είναι υπερδραστήρια.

Η ΔΕΠ-Υ και κυρίως το στοιχείο της διάσπασης προσοχής, έχει ...

Ένα από τα στοιχεία που καθορίζουν την προσαρμογή ή όχι του ατόμου στο εκάστοτε περιβάλλον και ταυτόχρονα ορίζει την αντίδρασή του ως «αντίδραση άγχους», αποτελεί η αίσθηση της υποστήριξης, την οποία το άτομο θεωρεί ότι μπορεί να έχει. Η παροχή υποστήριξης αναφέρεται στη διαδικασία όπου το παιδί, από μικρή ηλικία, δραστηριοποιείται και προσπαθεί σε διάφορες καταστάσεις έχοντας την αίσθηση ότι, αν κάτι δεν πάει καλά, τότε μπορεί να «αναζητήσει» βοήθεια στο περιβάλλον του. Η ύπαρξη υποστήριξης δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αισθάνεται ασφαλές, ενώ ταυτόχρονα βιώνει και την αίσθηση της ικανότητας και της προσωπικής επάρκειας, μέσα από τη δυνατότητα να επιλέγει και να πραγματοποιεί τις επιλογές του.

Είναι αρκετές οι φορές, ωστόσο, όπου η υποστήριξη σε μια δραστηριότητα τείνει να γίνει «εκτέλεση από τους άλλους». Οι γονείς των νεαρών παιδιών, θέλοντας να βοηθήσουν όσο περισσότερο μπορούν, θέλοντας να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον και την αγάπη προς τα παιδιά, θέλοντας να εκφράσουν την αδιάλειπτη παρουσία τους προς τα παιδιά, πραγματοποιούν οι ίδιοι εν τέλει τη δραστηριότητα. Είναι από τις καταστάσεις όπου η αρχική θετική στάση και οι καλές προθέσεις, τείνουν να δίνουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θα θέλαμε!

Για να αισθάνεται κάποιος ασφαλής, θα χρειαστεί να κάνει τόσα πράγματα όσα χρειάζεται για να νιώσει ασφάλεια. Θα χρειαστεί να βιώσει την ικανότητά του, να κατανοήσει ότι μπορεί να εκτελέσει και να φέρει εις πέρας αρκετές δραστηριότητες, ότι αν προσπαθεί, έχει τη δυνατότητα να τα καταφέρει. Για να «εξασφαλίσει» την αίσθηση, χρειάζεται να δοκιμάσει μόνος του, να μοχθήσει και να κουραστεί, να στεναχωρηθεί και βιώσει αρνητικά συναισθήματα. Όταν τελικά θα πετύχει, πέραν της ικανοποίησης και της χαράς για την επιτυχία του, θα «προσθέσει» ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της αίσθησης της προσωπικής του ασφάλειας.....

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο οι επιστήμονες μελετάνε τα ποσοστά παιδικής κακοποίησης και τις επιπτώσεις στην μετέπειτα ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των κακοποιημένων παιδιών. Στην Βρετανία το ¼ του παιδικού πληθυσμού έχει κακοποιηθεί από τους γονείς τους σε ηλικία μικρότερη των 17 ετών, κυρίως με τη μορφή παραμέλησης. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2007 από Garely et al., η εμφάνιση κατάθλιψης και διαταραχής άγχους είναι μηχανισμοί άμυνας του οργανισμού, οι οποίοι εκδηλώνονται σε παιδιά μετά από παιδικό τραύμα. Κάτι τέτοιο φαίνεται να αυξάνει τα ποσοστά επικινδυνότητας εμφάνισης ψυχωτικού επεισοδίου στην μετέπειτα ζωή του κακοποιημένου παιδιού.

Επιπλέον, τα παιδιά που έχουν υποστεί κάποια μορφή κακοποίησης στην προσπάθεια τους να προσαρμοστούν σε  ένα τόσο εχθρικό περιβάλλον, υιοθετούν μια ιδιαίτερα καχύποπτη αντίληψη για τους γύρω τους και τις προθέσεις τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται η προδιάθεση τους για εκδήλωση ψυχωτικών συμπτωμάτων όπως είναι ο παρανοειδής ιδεασμός και οι παρανοϊκές παραληρητικές πεποιθήσεις.

Κατσαούνη Μαρία-Ψυχολόγος Υγείας (MSc) 

Τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν να πηγαίνουν τουαλέτα κατά το 2^ο με 4^ο έτος της ηλικίας του. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις εκείνες όπου το παιδί καθυστερεί στην εκπαίδευση τουαλέτας και δεν είναι έτοιμο να αποχωριστεί την πάνα του. Πότε πρέπει να ανησυχήσει ο γονέας;

Με τον όρο νυχτερινή ενούρηση και σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-IV, ένα παιδί πάσχει από νυχτερινή ενούρηση όταν ουρεί στο κρεβάτι του, είτε ακούσια είτε σκόπιμα, με συχνότητα δυο φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες. Ηλικιακά το παιδί θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 5 ετών και η συμπεριφορά αυτή δεν θα πρέπει να οφείλεται σε άμεσες φυσιολογικές δράσεις κάποιας ουσίας, π.χ. διουρητικά, διαβήτης, δισχιδής ράχη κτλ.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Βρετανικό The Psychologist (vol 26 no 9), δυο ερευνητές στο Λονδίνο παρουσίασαν μια περίπτωση ενός δεκάχρονου παιδιού το οποίο έπασχε από το σύνδρομο Τουρέτ, (μια κληρονομική  νευροψυχιατρική διαταραχή που ξεκινά από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά κινητικά και τουλάχιστον ένα φωνητικό τικ)  και από ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή. Το παιδί αυτό πίστευε ότι ευθυνόταν για το χτύπημα της 11^ης Σεπτεμβρίου καθώς δεν κατάφερε να ολοκληρώσει μια τελετουργική του συνήθεια.

Το μικρό αγόρι ήταν ένα ευχάριστο και πολύ συμπαθητικό παιδί, με καλή σχολική επίδοση. Ένα χρόνο πριν το συμβάν της 11/9 το παιδί διαγνώστηκε με τα παραπάνω σύνδρομα καθώς παρουσίασε έντονες συμπεριφορές όπως υπερβολικό ανοιγοκλείσιμο ματιών, κραυγές και μη ελεγχόμενα κινητικά τικ, συμπτώματα δηλαδή του συνδρόμου Τουρέτ. Επιπλέον, παρουσίασε μη ελεγχόμενες ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, δυσφορικές παρορμήσεις και προβλήματα συγκέντρωσης.

Δυο εβδομάδες μετά την 11/9, οι ιατροί που παρακολουθούσαν το δεκάχρονο παιδί διαπίστωσαν.....

Τι είναι;

Το παιδικό εργαστήρι ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης αφορά ολιγομελή τμήματα-ομαδούλες παιδιών. Τα παιδιά συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα και μέσα από το παιχνίδι, ευχάριστες δραστηριότητες και θεραπευτικό παραμύθι, το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται θετικά και με λειτουργικό τρόπο τα συναισθήματα του, την συμπεριφορά του και τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν. Αναπτύσσει λειτουργικές κοινωνικές δεξιότητες, αυτογνωσία, μαθαίνει να ελέγχει τις παρορμητικές του συμπεριφορές και γνωρίζει τον σωστό τρόπο έκφρασης συναισθημάτων και συμπεριφοράς του.

Ποια παιδάκια μπορούν να συμμετέχουν;

Όλα τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας μπορούν να συμμετέχουν στις ομάδες αυτές. Τα γκρουπάκια χωρίζονται ηλικιακά ώστε η θεματολογία να είναι προσαρμοσμένη στο ηλικιακό στάδιο των παιδιών. Το παιδάκι μπορεί να συμμετέχει είτε σε όλο το πρόγραμμα της σεζόν είτε σε μεμονωμένες ενότητες.

Πως βοηθάει το εργαστήρι ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης τα παιδιά;

Στις μέρες μας οι γονείς είναι πολυάσχολοι και ο χρόνος που διαθέτει ο κάθε γονέας είναι περιορισμένος. Πολλές φορές υπάρχουν διενέξεις μεταξύ των μικρών παιδιών, ζήλειες, ανταγωνισμός. Αλλά παιδιά είναι πιο συνεσταλμένα, ντροπαλά, φοβικά, άλλα πάλι πιο επιθετικά και διεκδικητικά. Όλες αυτές τις συμπεριφορές πολλοί γονείς δεν έχουν την υπομονή, τον χρόνο, αλλά πολλές φορές και τον τρόπο ώστε να τις αντιμετωπίσουν λειτουργικά. Στις ομάδες ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης, με την βοήθεια της ψυχολόγου το παιδί σχηματίζει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον εαυτό του και για τους γύρω του, αναγνωρίζει από πού πηγάζουν αυτές οι συμπεριφορές, πως πρέπει να τις διαχειριστεί και να συμπεριφερθεί θετικά. Χτίζει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση του, μαθαίνει να επικοινωνεί και να αλληλεπιδρά λειτουργικά με τους γύρω του, την οικογένεια και τους φίλους του. Αναγνωρίζει και αντιμετωπίζει τους φόβους του. Όλα αυτά μέσα από το παιχνίδι και ευχάριστες δραστηριότητες. Με άλλα λόγια το παιδί υιοθετεί μια σωστή συμπεριφορά.