Είναι η απότομη επιβεβλημένη ανυπαρξία στο κομμάτι εκείνο της κοινωνικής σου ταυτότητας που σημαίνει παραγωγικός, χρήσιμος και ικανός.

Είναι η απότομη αλλαγή της εικόνας σου σε κάτι "διαφορετικό" απο τους άλλους. Δεν είσαι πια το ίδιος "καλός" με αυτούς

Είναι η απο την μια στιγμή στην άλλη μηδενική πρακτική σου ικανότητα να αποκτήσεις ακόμα και τα υλικά αγαθά τα απαραίτητα για την επιβίωσή σου. Κι ενώ είχες μάθει να ζεις με όλα τα περιττά

Είναι η αίσθηση οτι θα αποτελείς πλέον ένα "βάρος" στο περιβάλλον σου. Καθημερινό κι αυξανόμενο...

Υπάρχει σήμερα ο έντονος προβληματισμός ότι ζούμε σε μια άκρως ναρκισσιστική εποχή και μάλλον ο καθημερινός απολογισμός σε selfie φωτογραφίες και τα like που μαζεύουμε σε αυτές, δεν βοηθάει και για την πίστη στο αντίθετο. Αυτή η κουλτούρα φαίνεται έντονα κυρίως στην σημερινή γενιά των 20-30. Μια γενιά που μεγάλωσε με μια “have it easy” νοοτροπία. Χωρίς αυτό να αποκλείει φυσικά και τις αμέσως μετά γενιές, ούτε και τις αμέσως προηγούμενες , καθώς οι μεν μιμούνται και οι δε ακολουθούν μιμούμενοι.

Πρόσφατες μελέτες σε εφήβους έδειξαν ότι πρόκειται για την γενιά με την υψηλότερη βαθμολογία σε αυτό-συμπάθεια, μορφή ουσιαστικά λανθάνουσας αυτοεκτίμησης, με τις υψηλότερες προσδοκίες, συχνά μη ρεαλιστικές. Έχουν επίσης υψηλές βαθμολογίες σε δείκτες στρες και κακής ψυχικής υγείας ενώ παράλληλα χαμηλές βαθμολογίες σε δείκτες αυτοδυναμίας και ανεξαρτητοποίησης. Αυτό μπορεί πολύ εύκολα να σημαίνει υψηλή αυτό-συμπόνοια και λιγότερη υπευθυνότητα, καθώς και υψηλό άγχος με χαμηλή απόδοση.

Κι εδώ γεννιούνται τα εξής ερωτήματα: Ποιες συνθήκες οδηγούν σε ναρκισσισμό και ποιες σε χαμηλή αυτοεκτίμηση; Υπάρχει ασφαλής τρόπος για την αυτό-αξιολόγηση; Υπάρχει μήπως εμμονή με τον καθημερινό «έπαινο» στον εαυτό μας; Κι αν ναι, τον αποζητάμε για τους σωστούς λόγους;...

Από τον Δαρβίνο γνωρίζουμε ότι μοιραζόμαστε την καταγωγή μας με τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου και σε όλα τα είδη, ως γνωστόν, από το πιο μικρό σκουληκάκι μέχρι τον ελέφαντα, πρέπει να εισπράττουν την καθημερινή τους δόση από βάσανα, φόβους, απογοητεύσεις, αγωνίες και αντιξοότητες. Τα ανθρώπινα όντα, ωστόσο, έχουν το προνόμιο να πρέπει να επωμιστούν ένα επιπρόσθετο βάρος, μια επιπλέον δόση από καθημερινά βάσανα, τα οποία προέρχονται από ομάδα ατόμων που ανήκουν στο ίδιο ανθρώπινο γένος.

Αυτή η ομάδα είναι πολύ πιο ισχυρή από τη Μαφία ή το βιομηχανικό-στρατιωτικό Μπλοκ ή την Κομμουνιστική Διεθνή (το βιβλίο γράφτηκε τη δεκαετία του ’70). Είναι μια ανοργάνωτη ομάδα που δεν αποτελεί τμήμα κάποιας οργάνωσης, που δεν έχει αρχηγό, ούτε πρόεδρο, ούτε καταστατικό, αλλά τα καταφέρνει παρ’ όλα αυτά να λειτουργεί σε τέλειο συντονισμό, λες και καθοδηγείται από ένα αθέατο χέρι με τέτοιο τρόπο ώστε οι δραστηριότητες του κάθε μέλους να συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση και την επαύξηση της αποτελεσματικότητας της δραστηριότητας όλων των άλλων μελών. Η φύση, ο χαρακτήρας και η συμπεριφοράς αυτής της ομάδας είναι το θέμα των σελίδων που ακολουθούν.

Χρειάζεται να υπογραμμίσω σε τούτο το σημείο ότι αυτό το δοκίμιο δεν είναι καρπός κυνισμού ούτε μια άσκηση κοινωνικής ηττοπάθειας – τουλάχιστον όχι περισσότερο απ’ όσο ένα βιβλίο μικροβιολογίας. Οι επόμενες σελίδες είναι, στην πραγματικότητα, το αποτέλεσμα μιας εποικοδομητικής προσπάθειας να εξερευνηθεί, να καταστεί γνωστή και κατόπιν, αν είναι δυνατό, να εξουδετερωθεί μια από τις πιο ισχυρές και σκοτεινές δυνάμεις που εμποδίζουν την αύξηση της ανθρώπινης ευημερίας κι ευτυχίας.

Βλακεία και δύναμη: Όπως όλα τα ανθρώπινα πλάσματα, ακόμα και οι βλάκες επιδρούν πάνω στα άλλα άτομα ποικιλοτρόπως. Μερικοί ηλίθιοι προκαλούν φυσιολογικά μόνο περιορισμένες απώλειες, ενώ άλλοι καταφέρνουν να προξενήσουν τρομακτικές απώλειες όχι μόνο σε ένα ή δύο άτομα, αλλά σε ολόκληρες κοινότητες ή κοινωνίες. Το δυναμικό ενός ηλίθιου προσώπου για τη δημιουργία ζημιών εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες. Πριν απ’ όλα από τον γενετικό παράγοντα.

Μερικά άτομα κληρονομούν αξιοσημείωτες δόσεις γόνους της βλακείας και χάρη σ’ αυτή την κληρονομικότητα συμμετέχουν, από τη γέννησή τους, στην ελίτ της ομάδας τους. Ο δεύτερος παράγοντας που καθορίζει το δυναμικό ενός ηλίθιου προσώπου προέρχεται από θέση ισχύος και εξουσίας που κατέχει μέσα στην κοινωνία. Ανάμεσα στους γραφειοκράτες, τους στρατηγούς, τους πολιτικούς, τους αρχηγούς κρατών και τους ανθρώπους της Εκκλησίας βρίσκεται το χρυσό ποσοστό των κατά βάση ηλίθιων ατόμων, η ικανότητα των οποίων να ζημιώνουν τον πλησίον τους αυξήθηκε (ή αυξάνεται) επικίνδυνα από τη θέση ισχύος που κατείχαν (ή κατέχουν).

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως η πολιτική, η οικονομική ή η γραφειοκρατική δύναμη αυξάνει την καταστροφική και βλαπτική ενέργεια ενός ηλίθιου προσώπου. Αλλά πρέπει ακόμα να εξηγήσουμε και να κατανοήσουμε τι ουσιαστικά καθιστά ένα ηλίθιο πρόσωπο επικίνδυνο. Με άλλα λόγια, σε τι συνίσταται η δύναμη της βλακείας.

Ουσιαστικά οι ηλίθιοι είναι επικίνδυνοι και ολέθριοι, επειδή τα λογικά πρόσωπα το βρίσκουν δύσκολο να φανταστούν και να κατανοήσουν μια βλακώδη συμπεριφορά. Ένα έξυπνο άτομο μπορεί να καταλάβει τη λογική ενός κακοποιού. Οι ενέργειες του κακοποιού ακολουθούν ένα μοντέλο λογικότητας: διεστραμμένη λογικότητα, αν θέλετε, αλλά οπωσδήποτε λογικότητα. Ο κακοποιός θέλει ένα «επιπλέον» στον λογαριασμό του.

Έχοντας ως δεδομένο ότι δεν είναι αρκετά έξυπνος για να επινοήσει μεθόδους με τις οποίες να κερδίσει ένα «επιπλέον» για τον εαυτό του, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ένα «επιπλέον» και για τους άλλους, ο κακοποιός θα κερδίσει το δικό του «επιπλέον» προξενώντας ένα «μείον» στον πλησίον του. Όλο αυτό δεν είναι δίκαιο, αλλά είναι λογικό, κι αν είναι λογικό μπορεί κανείς να το προβλέψει. Μπορούν τέλος πάντων να προβλεφθούν οι ενέργειες ενός κακοποιού, οι ύπουλες μανούβρες του και οι αξιοθρήνητες επιδιώξεις του και συχνά μπορούν να προετοιμαστούν οι κατάλληλες άμυνες. Με ένα ηλίθιο άτομο όλα αυτά είναι εντελώς αδύνατα.

Με αφορμή τον βίαιο θάνατο δια ξυλοδαρμού του Αλβανού ποινικού (υπόθεση Ιλια Καρέλι) από μερίδα σωφρονιστικών υπαλλήλων στο κατάστημα φυλακών που κρατούνταν , ακούστηκαν πολλά τόσο από τους υποστηρικτές της μεριάς του Αλβανού κατάδικου , όσο κι από την μεριά των υποστηρικτών των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Των «περισσότερο Ελλήνων από οτιδήποτε άλλο». Είναι η μόνη φράση που μου έρχεται στο μυαλό με πολλά γεγονότα που συμβαίνουν τελευταία στην χώρα , ως χαρακτηρισμός για άτομα που αυτόκλητοι, υποστηρίζουν τι άραγε;  Την χαμένη «ελληνική αξιοπρέπεια» θα πούνε.  Αν μπορούσαμε να ανακτήσουμε την χαμένη μας αξιοπρέπεια με το να δείρουμε 7-8 άνθρωποι έναν άνθρωπο δεμένο με χειροπέδες ή έναν αλλοδαπό μικροπωλητή, θα ήταν πολύ εύκολο. Αλλά προσωπικά αυτή η αξιοπρέπεια δεν θα μου έκανε.

Αυτό που μου κάνει πάντα εντύπωση σε τέτοια και παρόμοια γεγονότα (βλ. σύλληψη 4 έφηβων στην ληστεία τράπεζας στην Κοζάνη ως τρομοκράτες), είναι η προσπάθεια εξίσωσης του εγκληματία με τα όργανα της τάξης. Κι αυτό συμβαίνει από τους ένθερμους υποστηρικτές του δίκαιου των αστυνομικών αλλά και των σωφρονιστικών στην συγκεκριμένη περίπτωση: «είχαν απειληθεί από τον κρατούμενο», «ήταν ποινικός και μάλιστα σκληρός», «δεν έχετε ιδέα σε τι συνθήκες δουλεύουν τα παιδιά στις φυλακές».

Σε όλα αυτά ως απάντηση προσωπικά θα επαναλάβω κάτι που έχω πει και παλιότερα. Δεν απαιτώ από κανέναν εγκληματία να είναι επαγγελματίας. Από τον κάθε σωφρονιστικό και τον κάθε αστυνομικό όμως ναι το απαιτώ να είναι επαγγελματίας. Γιατί πληρώνεται. Και δεν έχει σημασία καμία που πληρώνεται από το δημόσιο. Μου αρκεί ότι πληρώνεται, κι εφόσον πληρώνεται απαιτώ να είναι επαγγελματίας 100%. Συνεπώς το « σε τι συνθήκες δουλεύουν τα παιδιά» με αφήνει παγερά αδιάφορο. Εάν είναι μια δουλειά που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν , ας αφήσουν την θέση τους σε άλλους που θα μπορούν. Γιατί είναι δουλειά και μόνο δουλειά. Εάν βγάζεις προσωπικά σου απωθημένα είσαι απλά ακατάλληλος.

Μας μάθανε να είμαστε περισσότερο Έλληνες από οτιδήποτε άλλο. Από το σχολείο ακόμα μεγαλώσαμε διδασκόμενοι την πεποίθηση ότι το να είσαι Έλληνας σε κάνει αυτόματα τον πιο ξεχωριστό από όλους τους ανθρώπους πάνω στην γη. Κι επαναπαυθήκαμε σε αυτό. Ίσως γιατί μας βόλεψε, ίσως γιατί νωρίς πίστεψε η γενιά μας ότι δεν μπορεί να καταφέρει κάτι περισσότερο.

Δεν είμαι όμως πιο ξεχωριστός από κανέναν, εάν δεν είμαι πρώτα από όλα ξεχωριστός άνθρωπος για τους υπόλοιπους. Αν καταφέρω να είμαι ξεχωριστός άνθρωπος, και επειδή τυχαίνει να είμαι κι Έλληνας, τότε ναι θα είμαι διπλά περήφανος, γιατί είμαι ήδη περήφανος για τους προγόνους μου.

Για μένα όχι ακόμα…

Mersinias Thomas, TEDx speaker,

Clinical Psychologist, Mental Health Counselor

©www.mersinias.gr

Είναι ένα όμορφο πρωινό Σαββάτου και μόλις έχεις φτιάξει τον καφέ σου κι ετοιμάζεσαι να τον απολαύσεις, διαβάζοντας τα νέα της ημέρας. Βέβαια έχεις κάπου στις 40-50 εφημερίδες που γράφουν όλες τα ίδια καθώς η οι ειδήσεις πλέον είναι πολύ λιγότερες από της πηγές που τις μεταδίδουν αλλά από περιέργεια και μόνο δεν θα τις διαβάσεις όλες; Κάποια μπορεί μωρέ να γράφει και μια λεξούλα παραπάνω, ποτέ δεν ξέρεις. Ξαφνικά όμως χτυπάει η πόρτα σου και πρέπει να σηκωθείς να ανοίξεις. Ποιος είναι; μα ο ταχυδρόμος, ποιος άλλος; Όχι ότι σου φέρνει κάτι σημαντικό, αλλά δεν μπορούσες να το ξέρεις αυτό και πριν του ανοίξεις. Ευτυχώς όμως είναι Σάββατο οπότε σήμερα δεν θα περάσει πάνω από 3-4 φορές. Τις άλλες μέρες;; α, τις άλλες μέρες μπορεί να περάσει από το σπίτι σου και 7 και 8..πολλές φορές και 10 φορές μέσα στην μέρα. Τι είπες; Δεν θα του ανοίξεις; Δεν νομίζω. Είσαι αρκετά περίεργος για να μπορέσεις να μην το κάνεις. Ευτυχώς όμως δεν έχεις δουλειά οπότε τον καφέ σου θα καταφέρεις να τον πιείς ολόκληρο , όσες φορές κι αν χρειαστεί να καθυστερήσεις ανοίγοντας την πόρτα. Υπέροχο αυτό ε;;

Εντάξει σε ενοχλούν λίγο όλοι αυτοί που πηγαινοέρχονται μέσα στο σπίτι σου, αλλά είναι οι φίλοι σου, το ξέχασες; Κι όπως βλέπεις είναι πολλοί, είσαι μάλλον από τους τυχερούς που έχεις τόσους φίλους, μπράβο σου...

Ένας γενικός κανόνας για το Ψεύδος λέει ότι οι άνθρωποι λέμε ψέματα όσο δυσκολεύει μια κατάσταση. Δυσκολότερη κατάσταση ,περισσότερα ψέματα. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που λένε εύκολα ψέματα, κι άλλοι που λένε δύσκολα ψέματα. Υπάρχει όμως και η κατηγορία εκείνων των ανθρώπων που λένε σχεδόν συνέχεια ψέματα. Αυτοί ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες Τυπολογίας Ψεύδους:

• ΟΙ ΧΕΙΡΑΓΩΓΟΙ: είναι κυνικοί και εγωιστές, λένε ψέματα που αφορούν το δικό τους καλό, επιμένουν στο ψέμα, ακόμα και όταν πιέζονται να πουν την αλήθεια, δεν νιώθουν καθόλου άβολα όταν ψεύδονται και νοιάζονται ελάχιστα για τις κοινές αξίες και ηθική.
• ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ : είναι επιδέξιοι στο να ρυθμίζουν την...

Όταν συναντάμε ή γνωρίζουμε κάποιον για πρώτη φορά ανταλλάσουμε χειραψία. Αυτή η συνήθεια έχει αρχέγονες ρίζες και χρονολογείται από τότε που τα μέλη μιας πρωτόγονες φυλής κρατούσαν τα χέρια του ανοιχτά μπροστά, όταν συναντούσαν άλλες φυλές, σε ένδειξη πως δεν κρατάνε όπλα και πως έρχονται με φιλικό και ειρηνικό σκοπό. Επιπλέον, στην Ρωμαϊκή περίοδο, οι άντρες συνήθιζαν να σφίγγουν τον πήχη του άλλου κατά την χειραψία, ώστε να βεβαιωθούν ότι δεν κρύβει κάποιο μαχαίρι στο μανίκι του. Περνώντας από διάφορες μεταλλαγές μέσα στα χρόνια φτάσαμε στην σύγχρονη μορφή χειραψίας-το σφίξιμο της παλάμης.

Η θέση του χεριού υποδηλώνει τις διαθέσεις των ανθρώπων όπως κυριαρχία, υποταγή ή ισότητα. Το σφίξιμο και τράνταγμα των χεριών χρησιμοποιείται από άντρες της ίδιας κοινωνικής τάξης για να επισφραγίσουν εμπορικές συμφωνίες. Η θέση του χεριού μας καθορίζει και τις διαθέσεις μας.

Όταν τα χέρια και των δυο ατόμων είναι σε παθητική στάση, δηλαδή δημιουργείται χειραψία κάθετη, υπάρχει ένα αίσθημα ισότητας και αμοιβαίου σεβασμού. Όταν κάποιος ....

Ως εξωστρεφείς χαρακτηρίζονται οι άνθρωποι που ενεργούν σε υψηλότερο βαθμό, πιο άνετα και περισσότερο συχνά σε διαδραστικές  σχέσεις με άλλους ανθρώπους, πρόκειται δε για άτομα με υψηλές κοινωνικές δεξιότητες συνήθως.

Σύγχρονες έρευνες δείχνουν οτι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι είναι πιο ευτυχισμένοι. Επίσης , κι εδώ είναι το ακόμα σημαντικότερο ίσως, οι συγκεκριμένες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν εσωστρεφείς άνθρωποι δρουν και ενεργούν σαν εξωστρεφείς , είναι πιο ευτυχισμένοι ακόμα και από αυτούς που από φύση ενεργούν έτσι.

Μια θεωρία του γιατί συμβαίνει αυτό , λέει οτι το να είσαι ομιλητικός και να συμμετέχεις σε επιρροές με άλλα άτομα σου δίνει ένα αίσθημα πληρότητας , ειδικά δε αν λαμβάνεις πίσω θετική ανταπόκριση. Μια άλλη θεωρία , υποστηρίζει οτι το να μιλάμε θέτει ως πυρήνα τον εαυτό μας σε οποιαδήποτε κατάσταση, πράγμα που ενισχύει.....

Η αναβλητικότητα είναι σύνηθες στοιχείο συμπεριφοράς τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Οι περισσότεροι από εμάς που το αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας, μας προκαλεί δυσφορία, αγανάκτηση και πολλές φορές θυμό με τον ίδιο μας τον εαυτό που «αμελούμε» να λάβουμε δράση και να φέρουμε κάποιες υποχρεώσεις εις πέρας. Τις προγραμματίζουμε μεν, αλλά για κάποιο λόγο τις αναβάλουμε συνεχώς. Το «θα το κάνω αύριο..» γίνεται «ασ’το για την επόμενη βδομάδα..» και τελικά οι υποχρεώσεις «σέρνονται» για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Όλο αυτό προκαλεί επιπλέον βάρος καθώς σκεφτόμαστε ότι εκκρεμούν πράγματα που πρέπει κάποια στιγμή να αναλάβουμε να κάνουμε.

Το άγχος μας για το τι πρέπει να γίνει συσσωρεύεται και σταδιακά διογκώνεται. Γιατί όμως μας συμβαίνει αυτό; Τι μας κάνε αναβλητικούς; Το άγχος, η άρνηση, το αίσθημα ανετοιμότητας, και ο φόβος αρνητικής κριτικής είναι κάποιοι από τους παράγοντες που συμβάλουν στη αναβλητικότητα. Η αναβλητικότητα αποτελεί ένα είδος μηχανισμού αποφυγής, ο οποίος μπορεί μεν προσωρινά και βραχυπρόθεσμα να οδηγεί σε απαλλαγή και απομάκρυνση δυσφορικού συναισθήματος, μακροπρόθεσμα δε αυξάνει το άγχος μας και πιθανούς φόβους.

Οι φοβικές σκέψεις που κρύβονται πολλές φορές πίσω από την αναβλητικότητα είναι συνήθως οι ακόλουθες- ¨αν δεν το κάνω δεν εκτίθεμαι, μειώνω τις πιθανότητες για το ενδεχόμενο αποτυχίας , άρα δεν θα εκτεθώ και στην αρνητική κριτική.¨ Είναι τελικά ο φόβος που μας σταματάει; Μήπως φοβόμαστε ότι δεν θα το κάνουμε αρκετά καλά ή ότι θα μας κρίνουν; Και είμαστε όντως ανέτοιμοι να το κάνουμε ή απλά έχουμε άσχημη εικόνα για τον εαυτό μας και τις δυνατότητες μας;

Όταν τελικά πιεστούμε ή αναγκαστούμε να δράσουμε αντιλαμβανόμαστε κρίνοντας εκ του αποτελέσματος ότι τελικά δεν ήταν τόσο τραγικό όσο φαινόταν και αναγνωρίζουμε πως αν είχαμε δράσει νωρίτερα θα είχαμε αποφύγει το άγχος και τη δυσφορία που συνοδεύει την αναβλητικότητα. Αποτέλεσμα είναι η ανακούφιση και η ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης μας. Η αναβλητικότητα σαμποτάρει την δημιουργικότητα και ενεργητικότητα μας και μας καθιστά απαθείς και αδρανείς χωρίς ουσιαστικά κάποιο όφελος.

Κατσαούνη Μαρία- Ψυχολόγος Υγείας (MSc)

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας , έχουν γεννηθεί πρακτικές και στην Ιατρική που παλιότερα φάνταζαν αδύνατες.Έχουμε δει πρόσφατα μέχρι και σοβαρή εγχείρηση εξ αποστάσεως με χειρισμό των μηχανημάτων απο γιατρό που βρίσκονταν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά απο το χειρουργικό τραπέζι.
Στον τομέα της Ψυχολογίας η εξέλιξη αυτή, έφερε την ψυχοθεραπεία online, που πρόκειται ουσιαστικά για Συνεδρία μεταξύ Ψυχολόγου και ασθενή μέσω τηλεδιάσκεψης. Αν και εφαρμόζεται κυρίως στην Συμβουλευτική , ήδη παγκοσμίως, και κυρίως στην Αμερική, εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις ψυχοθεραπείας βαρύτερων Διαταραχών.
Υπάρχουν μειονεκτήματα; Σαφώς και υπάρχουν και είναι θέμα συζήτησης της επιστημονικής κοινότητας ώστε να βελτιωθούν. Για παράδειγμα.....