Της Κας Τσαλίκογλου Φωτεινής, Καθηγήτριας Ψυχολογίας στην Πάντειο και Συγγραφέως.

Η απώλεια, η έλλειψη μάς παρακινεί να επιθυμούμε και η επιθυμία είναι η κινητήριος δύναμη για τα πάντα στη ζωή μας. Ακριβώς εκεί βρίσκεται η δύναμη της απώλειας, στο ότι μας ωθεί να διεκδικήσουμε. Το βλέπουμε καθημερινά. Κάθε καινούργια φάση στη ζωή μας απαιτεί την εγκατάλειψη, την απώλεια μιας προηγούμενης για να προχωρήσουμε. Ήδη με τη γέννηση αποχωριζόμαστε από τον χαμένο παράδεισο της ενδομήτριας ζωής, στη συνέχεια από τη συμβιωτική σχέση με το πρώτο αντικείμενο της αγάπης, τη μητέρα. Αργότερα ο έφηβος, προκειμένου να "απογαλακτιστεί", χρειάζεται να αποδεσμευτεί από τις παιδικές του εξαρτήσεις και να αμφισβητήσει τη γονεϊκή παντοδυναμία. Αλίμονο αν δεν το έκανε όμως!

Ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να μετουσιώνει την οδύνη. Υπάρχει μέσα μας μια ορμή, η οποία εμφανίζεται αναπάντεχα. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ένα μικρό παιδί να επινοεί ένα παιχνίδι για να καταπραΰνει την αγωνία του για τη μητέρα του που λείπει, έναν ψυχικά άρρωστο, χαμένο στον κόσμο του, να επινοεί έναν δικό του τρόπο ζωγραφικής και να μεταμορφώνει τους τοίχους στο άσυλο εγκλεισμού του. Οπωσδήποτε βέβαια υπάρχουν κάποιες συνθήκες που διευκολύνουν αυτή τη μετατροπή: η αίσθηση ότι κάπου μέσα στο σκοτάδι υπάρχει ελπίδα, ότι υπάρχουν χαραμάδες φωτός, η αίσθηση ότι η κίνηση που κάνουμε έχει κάποιο νόημα για μας και η αίσθηση ότι υπάρχει κάποιος (πρόσωπο ή πλαίσιο) που αναγνωρίζει τη σημασία αυτής της κίνησης και μας ενθαρρύνει.

Πάντοτε ο άνθρωπος απο τότε που εντάχθηκε σε κοινωνίες , αρχικά μικρές, υιοθέτησε ή θέσπισε κανόνες αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης. Αυτοί οι κανόνες δεν ήταν τίποτα παραπάνω απο συμπεριφορές σε κοινά πλαίσια για το κοινό καλό.

Σήμερα όμως όλοι μας δείχνουμε να κάνουμε μια διαφορετική προσέγγιση πάνω στην κοινωνική μας συνύπαρξη με άλλους. Δεν συμπεριφερόμαστε σε κοινά αποδεκτά πλαίσια , αλλά υιοθετούμε πανομοιότυπες συμπεριφορές σε μια απέλπιδα προσπάθεια της εμφάνισης απο τον καθένα μας του "ομοίως καλού" με όλους τους υπόλοιπους. Και αυτό είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Μάλιστα αυτές οι συμπεριφορές φθάνουν σε σημείο μιας μαζικής φαινομενικής ομοιογενοποίησης ,ή προσπάθεια για τέτοια, με κύριο στόχο όχι τον ιδανικό προσωπικό στόχο, αλλά την κυρίαρχη ιδανική εικόνα, που είναι μία , αφορά γνωρίσματα που σταδιακά συνήθως φθίνουν πχ εξωτερικής εμφάνισης ή οικονομικής ευμάρειας, και καθόλου χαρακτηριστικά εξελικτικής προσωπικής μας πορείας πχ παιδεία, εξάσκηση ικανοτήτων δεξιοτήτων κλπ.

---------------------------------------------------------------------------------------------

Της Κας Τσαλίκογλου Φωτεινής, Καθηγήτριας Ψυχολογίας στην Πάντειο και Συγγραφέως.

Θα μιλήσω για μια φοιτήτριά μου στο Πανεπιστήμιο, για τη Μαρία. Δεν περπατάει, με πατερίτσες και με χίλια ζόρια έρχεται στο μάθημα. Είναι ανάπηρη. Ένας απαισιόδοξος ή αν θέλετε ένας ρεαλιστής άνθρωπος θα παροτρυνότανε και ξέρουμε όλοι, μπορούμε να φανταστούμε, για ποιο λόγο θα το έκανε, θα παροτρυνόταν να παρομοιάσει την Ελλάδα με έναν ανάπηρο οργανισμό που αγκομαχά να υπάρξει και γύρω – τριγύρω να ορθώνονται όλα αυτά τα χιλιάδες εμπόδια. Για αυτή τη σημερινή μας όμως συνάντηση, εγώ επέτρεψα στον εαυτό μου να κάνει, να φανταστεί μια άλλη εικόνα. Είδα λοιπόν τη Μαρία αρτιμελή, σε μια ανθισμένη, καταπράσινη, με όλα τα ζώα μέσα, που έλεγε ο κύριος Χωμενίδης, Πάρνηθα. Την φαντάστηκα λοιπόν, την είδα ολοζώντανη, αυτή τη Μαρία, να τρέχει εκεί μέσα σε μια Πάρνηθα, όπως τη γνωρίζαμε, όπως δεν υπάρχει πια.
Θα μου πείτε μα τι λες τώρα, τι ουτοπικά, αφελή, παιδικά όνειρα είναι αυτά; Όμως θα έχετε κάνει ένα λάθος, γιατί υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια που θα ήθελα να σας πω, να σας αποκαλύψω, που κάνει όλη τη διαφορά...

Οι φίλοι είναι βασικό και αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας του κάθε ατόμου, της ψυχικής και συναισθηματικής του ισορροπίας. Ο όρος «φιλία» έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα όπου έπαιζε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Στην αρχαιότητα η έννοια της φιλίας ήταν πολύ ισχυρή και γι’αυτό απασχόλησε πολλούς φιλόσοφους, τραγουδήθηκε και μελετήθηκε. Δεν αφορούσε μόνο το ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο στοργής και αφοσίωσης μεταξύ δυο ατόμων, αλλά και την αμοιβαία υποχρέωση στήριξης, βοήθειας και προστασίας όταν αυτό απαιτείτο. Επιπλέον, η φιλία προϋπέθετε κοινούς στόχους και κοινά κίνητρα. Πολλά από αυτά τα στοιχεία βρίσκουμε στην έννοια της φιλίας και στην σημερινή της μορφή.

Όπως όλες οι σχέσεις, έτσι και η φιλία χρειάζεται και απαιτεί φροντίδα, προσπάθεια και αμοιβαίες υποχωρήσεις για να εδραιωθεί και να ισχυροποιηθεί. Βασικό κομμάτι ...