Στην τηλεοπτική αγορά κυκλοφορούν ευρέως βιβλία που δεν μιλάνε απλά για ψυχολογία και ψυχοθεραπεία αλλά διαφημίζονται ως «εγχειρίδια αυτοθεραπείας», πολλές φορές μάλιστα δε, γραμμένα από μη ειδικούς της ψυχικής υγείας.

Το πρόβλημα ξεκινάει ακριβώς από το γεγονός της τάσης να παρουσιαστούν ως αντικατάστατα της θεραπείας, αν όχι και καλύτερα αυτής.

Ποια είναι η πραγματικότητα λοιπόν γύρω από την συγκεκριμένη βιβλιογραφία?

Καταρχήν να ξεχωρίσουμε τα βιβλία που είναι γραμμένα από επιστήμονες της ψυχικής υγείας. Αυτά είναι στην πλειοψηφία τους και αξιόλογα και με σοβαρή προσέγγιση στα επιστημονικά δεδομένα. Άλλωστε κανένας σοβαρός συγγραφέας κι επιστήμονας δεν παρουσιάζει ....

Την Κυριακή την θυμόμαστε πάντα από μικρά παιδιά σαν την ωραιότερη μέρα και χειρότερη νύχτα ταυτόχρονα. Λίγο το σχολείο της επόμενης ημέρας και το άγχος του, λίγο ο νωρίς αναγκαστικά ύπνος συνέβαλλαν σε αυτό το αίσθημα που ξεκινούσε από το μεσημέρι και όσο βράδιαζε γινόταν από γκρί μαύρο και που μας ακολουθεί κι όταν παύουμε να είμαστε παιδιά. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό? Αφού κάθε Δευτέρα, από τότε ακόμη, πάντα ανακαλύπτουμε ότι καμία Κυριακή δεν είναι τόσο τραγική τελικά…..

Είναι η μέρα που σηματοδοτεί το τέλος της εβδομάδας και την αρχή της επόμενης. Κάθε «τέλος» εμπεριέχει θλίψη ασυνείδητα ακόμα δηλαδή και χωρίς συγκεκριμένη αιτία-γεγονός προσωπικό. Επίσης κάθε «τέλος» απαιτεί απολογισμό κι αξιολόγηση κι αυτό είναι πολύ κοπιαστικό όταν πρόκειται για μια βδομάδα που πέρασε, πόσο μάλλον όταν δεν πήγε και καλά….Επιπλέον έρχεται και η αναγκαιότητα του προγραμματισμού της ερχόμενης εβδομάδας με τις τόσες υποχρεώσεις για όλους μας που συμπληρώνει το πάζλ της μελαγχολίας…

Και πώς θα νοιώσουμε καλύτερα είναι το βασικό ερώτημα….

Σαφώς η πρώτη μας άμεση απάντηση είναι ότι φυσικά και είναι οικονομική. Είναι όμως μόνο αυτό? Ή είναι τελικά κυρίως αυτό?

Σίγουρα βιώνουμε στενότητα οικονομική πλέον στην καθημερινότητά μας κι αυτό μας δείχνει ότι είναι σίγουρα και οικονομική. Δεν είναι όμως κυρίως αυτό.

Ο σύγχρονος άνθρωπος τα τελευταία χρόνια.....

Συχνά τα άτομα της τρίτης ηλικίας με τα οποία δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε είναι του άμεσου περιβάλλοντός μας, δηλαδή είτε γονείς είτε παππούς και γιαγιά με τους οποίους υπάρχει συγκατοίκηση ή τουλάχιστον καθημερινή επαφή. Νοιώθουμε ότι δεν έχουν καμία απολύτως κατανόηση προς τις καταστάσεις που βιώνουμε, ότι είναι στενόμυαλοι κι εγωιστές , ότι «θέλουν πάντα να περνάει το δικό τους» κλπ.

Αυτό που πραγματικά συμβαίνει όμως είναι ότι εμείς οι ίδιοι δεν κατανοούμε ορισμένα πράγματα. Και ποιά είναι αυτά?

Καταρχήν η Τρίτη ηλικία εμπεριέχει μια μοναξιά που δεν γίνεται πάντα αντιληπτή και δικαιολογημένα συμβαίνει αυτό καθώς είμαστε απορροφημένοι από τις υποχρεώσεις μας και τους καθημερινούς μας στόχους. Είναι όμως τόσο έντονη η μοναξιά αυτή που οδηγεί αναπόφευκτα

Αμερικανοί ερευνητές σε έρευνα που διεξήγαγαν βρήκαν οτι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν και χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους ως ευγενικό, με καλούς τρόπους και όχι αγενές άτομο. Παρόλα αυτά, σε πείραμα που ακολούθησε το οποίο αφορούσε μια σειρά “αγενών συμπεριφορών” , φάνηκε πως τελικά οι άνθρωποι δεν είμαστε τόσο ευγενικοί όσο νομίζουμε... Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμπεριφορές αγένειας...Εσείς πόσες από αυτές κάνετε;

• Συνήθως καθυστερώ στα ραντεβού μου έστω και 10 λεπτά

• Διακόπτω τον συνομιλητή μου όταν μιλάει

• Έχω διακόψει συζήτηση για να απαντήσω στο κινητό μου

• Έχει τύχει να στείλω e-mail την ώρα που έχω τηλεφωνική συνομιλία με κάποιον

• Έχω μιλήσει στον ενικό σε άτομο το οποίο δεν γνωρίζω καλά π.χ. σερβιτόρο, ρεσεψιονίστ κτλ

• Καθυστερώ να απαντήσω σε μήνυμα στο κινητό μου πάνω από 15'

Επιπλέον, σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ΑΠΕ και έγινε από δύο ψυχολόγους , Μάικλ Κράους και Ντάχερ Κέλτνερ στο πανεπιστήμιο Μπεκλεϊ της Καλιφόρνια...

Σήμερα στο σύνολο του πλανήτη τείνει να εξαφανιστεί η μεσαία τάξη σε όλο το φάσμα όλων των οικονομιών παγκοσμίως. Ο σύγχρονος άνθρωπος είτε θα ζει σε ένα περιβάλλον μιας πλασματικής χλιδής όντας υπερχρεωμένος, καλύπτοντας ψυχολογικές και συναισθηματικές του ανάγκες μέσω της υπερκαταναλωτικής του μανίας, είτε θα ζει σε περιβάλλον απόλυτης φτώχιας, υπανάπτυξης και μιζέριας, ανίκανος να εξασφαλίσει ακόμα και την καθημερινή του επιβίωση. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η επικρατούσα ως τώρα μεσαία τάξη, βάση κάθε οικονομίας παγκοσμίως, τείνει ολοένα και περισσότερο να ενταχθεί στην δεύτερη κατηγορία κι όχι στην πρώτη. Στην πρώτη περίπτωση γεωγραφικά εντάσσεται το σύνολο σχεδόν του δυτικού κόσμου , ενώ στην δεύτερη περίπτωση εντάσσονται κράτη ή και ήπειροι ολόκληρες, τόσο «παραδοσιακά» υπανάπτυκτες όπως η Αφρική , κράτη της Ασίας κτλ , όσο και «νεόφτωχα» κράτη όπως η Μαλαισία, η Βραζιλία , το Ιράκ κ.α.

Δύο ουσιαστικά αντίθετες έννοιες κι όμως αποτελούν και οι δύο ένα από τα κυριότερα προβλήματα στον σύγχρονο κόσμο. Υπερκαταναλωτισμός και φτώχεια. Ο υπερκαταναλωτισμός πέρα από τις ψυχολογικές συνέπειες που έχει για τον άνθρωπο τον ίδιο, τον επηρεάζει κι έμμεσα, με το κυριότερο πρόβλημα που ανακύπτει από αυτόν, την επιβάρυνση του πλανήτη με εκατομμύρια τόνων σκουπιδιών. Υπολογίζοντας κανείς το πόσα προβλήματα καλείται ήδη να αντιμετωπίσει ο πλανήτης μας για να συνεχίσει να είναι βιώσιμος για τον άνθρωπο (τρύπα του όζοντος-αλλαγή κλιματικών συνθηκών-υπερθέρμανση- λειψυδρία- έλλειψη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – μόλυνση σε 3 επίπεδα: νερό/αέρας/έδαφος), καταλαβαίνει εύκολα ότι το θέμα......

Θα έχουμε όλοι παρατηρήσει ότι ελάχιστοι είναι οι άνθρωποι που δικτυώνονται μεν κοινωνικά μέσω του facebook, αλλά χωρίς να αναλώνουν πραγματικά μεγάλο μέρος της μέρας τους σε αυτό. Οι περισσότεροι από εμάς αφιερώνουμε ένα μεγάλο μέρος της ημερήσιας δραστηριότητάς μας σε αυτό. Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό? Γιατί μας ελκύει τόσο πολύ? Και γιατί δείχνει να μας ελέγχει παρά να το ελέγχουμε?

Καταρχήν κοινωνικά βιώνουμε μια προσωπική ανασφάλεια σε ατομικό επίπεδο σχεδόν σε όλους τους τομείς (εργασιακό , οικονομικό κλπ) που εξελίσσεται σχεδόν σε απομόνωση. Δύσκολα με τις συνθήκες που επικρατούν στην σημερινή κοινωνία ευνοούνται οι υγιής κοινωνικές σχέσεις. Δυστυχώς περιορίζονται σε σχέσεις ανάγκης ( κάνουμε παρέα όσους έχουμε να κερδίσουμε κάτι), ή σχέσεις εξαναγκασμού (αναγκαζόμαστε να κάνουμε παρέα με άτομα που ανήκουν πχ στο εργασιακό μας περιβάλλον γιατί «πρέπει»). Το facebook λοιπόν δείχνει να μας απαλλάσει από αυτό το «βάρος». Εκεί έχουμε «φίλους» φαινομενικά και υποτιθέμενα μόνο βάσει κοινών ενδιαφερόντων. Ποια είναι όμως αυτά τα ενδιαφέροντα? Τα επιλέγουμε όντως η μας επιβάλλονται σε ένα στενό πλαίσιο λίγων επιλογών ανάμεσα σε μερικές δεκάδες εφαρμογές της συγκεκριμένης ιστοσελίδας βιώνοντας έτσι την ψευδαίσθηση ότι εμείς επιλέξαμε? Κι ας σκεφτούμε μήπως οι πιο καλοί μας «φίλοι» εκεί δεν είναι αυτοί που τελικά μας στέλνουνε τα περισσότερα δώρα ή quiz κλπ?

Όσους περισσότερους φίλους έχουμε τόσο πιο....

Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές καταπολέμησης του στρες. Υπάρχουν όμως ορισμένες τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν όσους βιώνουν υπερβολικό στρες.

1. Πρώτα απ όλα πρέπει να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα του στρες. Έντονη δυσφορία για πράγματα που αντικειμενικά είναι απλά, είναι ένα σημάδι.

2.Να κάνουμε διάλειμμα πάντα όταν το χρειαζόμαστε ακόμα και μικρής διάρκειας.

3. Να αποφεύγουμε να είμαστε πολύ ανταγωνιστικοί- χάνουμε την ουσία.

4. Η σωματική άσκηση είναι το πιο αποτελεσματικό φάρμακο κατά του στρες.

5. Να ασχολούμαστε με ένα πράγμα κάθε φορά - να μην προσπαθούμε να τα πετύχουμε όλα μαζί.

6. Να διαχειριστούμε καλύτερα τον χρόνο μας. Αν ιεραρχούμε τις υποχρεώσεις μας δίνοντας προτεραιότητα στις πιο σημαντικές, βοηθάμε και τον εαυτό μας και τους ανθρώπους που επηρεάζονται από τις επιλογές μας.

7. Αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αποτρέψουμε όσα μας ανησυχούν.....