Μπορεί ένας ναρκισσιστής θεραπευόμενος να προσπαθήσει να χειραγωγήσει την πορεία της θεραπείας; Είναι κάτι που συναντάμε συχνά κυρίως στη θεραπεία ζεύγους αλλά όχι μόνο σε αυτήν, συχνά το συναντάμε και στην ατομική θεραπεία.

Ο ναρκισσιστής ως εξαιρετικά διπλωματικός άνθρωπος, παίζει πάντοτε μια παράσταση είτε βρίσκεται σε ιδιωτικό περιβάλλον η σε δημόσιο. Υπηρετεί έναν ρόλο από τον όποιο ρόλο επιθυμεί να βγαίνει πάντα κερδισμένο το εγώ του. Αυτός είναι ο ένας και μοναδικός σκοπός κάθε πράξης του. Δεν αναγνωρίζει τα λάθη του, ουσιαστικά θα αποφύγει να μιλήσει για αυτά, θα προσπαθήσει με τα λόγια του να πείσει ότι ο ίδιος είναι συναισθηματικά σταθερός και ρυθμισμένος, με λίγα λόγια η προσπάθειά του θα επικεντρωθεί στο να παρουσιαστεί ως ο θετικός καταλύτης κάθε σχέσης.

Οι άνθρωποι αναζητούμε πρότυπα συσχέτισης εννοιών ακόμη κι εκεί που δεν υπάρχουν , με σκοπό να αποδώσουμε νόημα σε κάθε τι. Θέλουμε να συνδέσουμε τις τελείες ακόμα και όταν οι πληροφορίες ή τα δεδομένα είναι εντελώς άσχετα ή τυχαία μεταξύ τους γιατί πολύ απλά όταν τα ανούσια πράγματα γίνονται σημαντικά, η ύπαρξη μας αισθάνεται ιδιαίτερη. Η Αποφένια είναι μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει την αντίληψη ύπαρξης κάποιου προτύπου σε οτιδήποτε, από την ακολουθία αριθμών στα κέρδη του λαχείου έως ένα μοτίβο σε στατιστικά δεδομένα ή σε επαναλήψεις τυχαίων γεγονότων.

Πρωτοεμφανίστηκε σαν έννοια βιβλιογραφικά, τη δεκαετία του 1950 από τον Γερμανό ψυχίατρο και νευρολόγο Klaus Conrad. Ο όρος είναι από την ελληνική λέξη «αποφαίνω» (αναδεικνύω, εμφανίζω). Ο Conrad περιέγραψε την Αποφένια σε ψυχωτικούς ασθενείς που είχαν διαστρεβλώσεις της αντίληψης. Η Αποφένια δεν είναι διαταραχή ή ψυχική ασθένεια, είναι μια φυσιολογική και κοινή ανθρώπινη εμπειρία.

Νιώθουμε θιγμένοι όταν δεν εισπράττουμε σεβασμό. Τον οποίον για να τον εισπράξουμε πρέπει καταρχάς να τον έχουμε , να σεβόμαστε τον εαυτό μας, και κατά δεύτερον να βάζουμε όρια ώστε να τον κερδίζουμε. Όταν έχουμε όρια, τότε έχουμε και έλεγχο σε ότι σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και ζούμε. Τα όρια ουσιαστικά αφορούν την αποδοχή της ευθύνης για τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας. Η καθιέρωση σαφών ορίων επιδεικνύουν αυτοσεβασμό και είναι βασικό συστατικό για να γίνουμε πνευματικά δυνατότεροι και ψυχικά υγιέστεροι.

Κάθε μας ένστικτο, όσο επιφανειακά κι αν εκφράζεται, ουσιαστικά συνδέεται με τα δυο βασικά μας της επιβίωσης (ζωής), και του θανάτου.

Τι μας κάνει να εμπιστευόμαστε ακραία το ένστικτό μας; Γιατί δύσκολα το αμφισβητούμε; Κι είναι τελικά ένας ασφαλής οδηγός για τις επιλογές μας;

Σε όλους μας εκφράζεται κατά καιρούς το φαινόμενο της παράδοξης επιθυμίας. Ως τέτοια εννοούμε οποιαδήποτε κατάσταση την οποία η λογική λέει ότι πρέπει να αποφύγουμε, αλλά υπάρχει η έντονη επιθυμία μας να την ακολουθήσουμε. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της παράδοξης επιθυμίας είναι το φαινόμενο «υψηλής θέσης» όπως ονομάζεται: εάν βρεθούμε στην άκρη της στέγης ενός πολύ ψηλού κτιρίου το να κοιτάξουμε κάτω είναι παραπάνω από τρομακτικό. Αυτό δεν οφείλεται μόνο λόγω του συνειδητού φόβου να πέσουμε, αλλά και της ασυνείδητης επιθυμίας και παρόρμησης να πηδήξουμε. Αυτό έχει ονομαστεί «φαινόμενο υψηλής θέσης» και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ένδειξη αυτοκτονικού ιδεασμού. Συχνά εμφανίζεται σε άτομα που είναι ευαίσθητα στο άγχος και γενικά εμφανίζεται έως και στο 60% του γενικού πληθυσμού χωρίς καμία κλινική διάγνωση.

Η ζήλεια είναι φυσιολογικό συναίσθημα το οποίο κάθε άνθρωπος θα νιώσει κάποιες στιγμές της ζωής του , και μπορεί να έχει και θετικό αντίκτυπο ενεργοποιώντας τον προς την κατεύθυνση επίτευξης ή απόκτησης.

Όταν η ζήλεια αποκτά διάρκεια και εκτείνεται ως συναίσθημα σε μια διαρκή αρνητικότητα προς κάθε κατάσταση που δεν περιλαμβάνει το άτομο, τότε μιλάμε για φθόνο. Συνοπτικά προσωπικά την ζήλεια θα την όριζα ως «επιθυμώ αυτό που έχεις ή σου συμβαίνει» και τον φθόνο ως «δεν αντέχω να σε βλέπω να έχεις ή να σου συμβαίνει αυτό που επιθυμώ αλλά δεν συμβαίνει σε μένα».

Πρόκειται για πολύ αρνητικό συναίσθημα και είναι σημαντικό να το αναγνωρίζουμε όταν υπάρχει, τόσο στους άλλους όσο και σ εμάς.

Τον φθόνο τον γεννά όχι η απουσία αντικειμένων ή καταστάσεων που απουσιάζουν, άλλωστε συνήθως είναι πλεονάζοντα , αλλά η αναγνώριση των άλλων που θα δινόταν στο άτομο εάν τα είχε.

Οι άνθρωποι με φθόνο πολύ σπάνια κάνουν κομπλιμέντα...

Οι άνθρωποι, κατά πλειοψηφία, υποτιμούν την θετική εντύπωση που δίνουν σε μια πρώτη συνάντηση με άλλους ανθρώπους. Είναι αυτό που ονομάστηκε The Liking Gap. Η ερώτηση «ήμουν άραγε αρκετά καλός/ή;» είναι μια ερώτηση πάρα πολύ συχνή σε διαφορετικές καταστάσεις, και μάλιστα ασχέτως από τον βαθμό που επιθυμούμε την επιβεβαίωση, και σε πολλά επίπεδα πχ μια ερωτική γνωριμία, μια συνέντευξη εργασίας, μια κοινωνική εκδήλωση κα...

Θα μπορούσε η τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον να αντικαταστήσει τον Ψυχολόγο και να αλλάξει την μορφή της Ψυχοθεραπείας όπως την ξέρουμε σήμερα;

Η ψυχοθεραπεία δεν θεραπεύει. Οδηγεί στην θεραπεία. Κι αυτό είναι το πρώτο και κυριότερο που πρέπει να μεταδώσουμε σε κάθε άνθρωπο που εισέρχεται στο γραφείο του Ψυχολόγου , με όποιο αίτημα κι αν έχει. Αυτό είναι που θα τον οδηγήσει στην ενεργητική εκείνη στάση , η οποία είναι απαραίτητη για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν μείνει με την πίστη ότι η ψυχοθεραπεία θεραπεύει , θα μείνει παθητικός, απαιτητικός και τελικά αναποτελεσματικός για τον ίδιο του τον εαυτό. Η ψυχοθεραπεία δημιουργεί στον ασθενή εκείνο το περιβάλλον σταθερότητας κι εναλλακτικής οπτικής, το οποίο θα ανοίξει την σκέψη της λειτουργικότητάς του για να οδηγηθεί ο ίδιος στην θεραπεία του εαυτού του.

Πάρα πολλές έρευνες έχουν δείξει εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες ότι πολύ σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τους ανθρώπους χωρίς να έχουν επαρκή στοιχεία ή πληροφορίες για τον συνομιλητή τους, αλλά βάσει των συμπερασμάτων εντύπωσης που αποκομίζουν από την όποια πρώτη επαφή τους. Αυτό είναι κάτι που έχουν εκμεταλλευθεί κατάλληλα, χρόνια τώρα τομείς πωλήσεων, ασφαλειών και πολιτικής.

Το καλοκαίρι έφτασε και οι περισσότεροι έχουν ήδη κανονίσει τις διακοπές τους. Ποιες μέρες θα πάρουν άδεια, πού θα πάνε, πόσες μέρες κτλ. Ποιες διακοπές θεωρούνται όμως ¨καλές¨..; Κάποιοι αξιολογούν τις καλές διακοπές σύμφωνα με το πόσο πολύ χαλάρωσαν και ξεκουράστηκαν. Κάποιοι άλλοι θεωρούν καλές τις διακοπές με αυξημένη ενέργεια και ποικίλες δραστηριότητες. Άλλοι πάλι κρίνουν τις καλές διακοπές από την χρονική τους διάρκεια, την παρέα ή ακόμα και τον καιρό. Όποια και να είναι η περίπτωση το σίγουρο είναι πως οι διακοπές δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά ανάγκη!

Στις μέρες μας όπου το άγχος και οι ρυθμοί της καθημερινότητας μας είναι αυξημένοι, οι διακοπές και οι μικρές αποδράσεις μπορούν να μας δώσουν μια ανάσα ξεκούρασης, η όποια έχει πολύ ευεργετικές επιπτώσεις και στην μετέπειτα ζωή μας. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού φάνηκε πως τα άτομα που φροντίζουν να πηγαίνουν διακοπές, αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα υγείας. Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα φαίνεται να έχουν οι διακοπές στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την έρευνα, οι μαθητές οι οποίοι ταξιδεύουν στο εξωτερικό αποδίδουν καλύτερα σε εκπαιδευτικό επίπεδο και είναι πιο δημιουργικοί. Οι δε εργαζόμενοι αποδίδουν καλύτερα στην εργασία τους, είναι πιο παραγωγικοί και έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Επιπλέον, εφόσον οι διακοπές βοηθάνε να ξεχάσουμε τα προβλήματα μας και να μειώσουμε τα επίπεδα του άγχους, θετικές επιπτώσεις υπάρχουν και στον τομές της υγείας (καρδιακά προβλήματα, πίεση κ.α.)

Πότε περνάμε όμως καλύτερα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για καλές διακοπές;...

Η μοναξιά δεν είναι απλά το συναίσθημα. Είναι κατάσταση. Κι είναι μια πολύ-επίπεδη κατάσταση. Μπορεί να έχεις σχέση αλλά να βιώνεις μοναξιά στην εργασία σου. Η στον κοινωνικό σου κύκλο. Ή να ζεις την μοναξιά παντού , εκτός ίσως από έναν τομέα από αυτούς. Κι αυτό σαν κατάσταση νομίζω το βιώνει όλο και περισσότερος κόσμος. Είναι μια ιδιότυπη αποξένωση.