Άγχος βιώνουμε όλοι. Κι όπως λέμε οι Ψυχολόγοι , το άγχος δεν είναι πάντα κακό , αφού λειτουργεί κυρίως ως μηχανισμός άμυνας μας. Αυτό που καταστά «κακό» το άγχος είναι η δυσλειτουργικότητα που μας προκαλεί και φυσικά η ψυχολογική δυσφορία.

Πότε πραγματικά το άγχος μας είναι κακό και χρήζει αντιμετώπισης με κάποιον ειδικό, εξαρτάται από πολλούς εξατομικευμένους παράγοντες αναλόγως του τρόπου ζωής του καθενός. Γενικοί δείκτες όμως, μπορούν να δείξουν μια τάση σοβαρού άγχους για τον γενικό πληθυσμό, κι ανεξαρτήτως ατομικών παραγόντων. Αυτοί οι δείκτες είναι:

• Ένα άγχος σταθερά έντονο σε όλη την διάρκεια της ημέρας, είναι ένα σοβαρό άγχος. Συνήθως και για τους περισσότερους ανθρώπους το άγχος ξεκινά με το ξεκίνημα των υποχρεώσεων της μέρας και σταδιακά ως το βράδυ μειώνεται. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, έχουμε ένα καμπανάκι ότι εδώ κάτι δεν πάει καλά. Η συχνότερη αιτία είναι η ανησυχία εκτός αντικειμενικού ερεθίσματος. Μια δεύτερη σημαντική αιτία είναι η ανασφάλεια/ φόβος του ατόμου έναντι οποιασδήποτε αλλαγής των συναισθημάτων του που του προκαλεί σταθερά έντονο άγχος....

Η κατάθλιψη επηρεάζει περισσότερους από 320 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο (World Health Organization 2017, 2020). Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την κατάθλιψη (Cipriani et al. 2018) αλλά η θεραπευτική τους αποτελεσματικότητα δεν παρουσιάζει απόκριση στον ίδιο βαθμό για όλα τα άτομα. Επιπλέον, οι υποτροπές της θεραπείας είναι συχνές και οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται πολλαπλές δοκιμές αντικαταθλιπτικών για να επιτύχουν την επαρκή ανταπόκριση (Rush et al. 2006). Έτσι, επιλογές συμπληρωματικών και ίσως πιο αποτελεσματικών θεραπειών για την κατάθλιψη απαιτούνται κι αναζητούνται σήμερα από τους επιστήμονες.

Η βιταμίνη D είναι γνωστή για το ρόλο της στην οστεοποίηση των οστών και σχηματίζεται στο δέρμα με ενδογενή σύνθεση από την ηλιακή ακτινοβολία UVB ή λαμβάνεται από διατροφικές πηγές. Οι πηγές βιταμίνης D στη διατροφή είναι τα λιπαρά ψάρια, τα αυγά, το κρέας, τα μανιτάρια και τα ενισχυμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Σε ορισμένες χώρες, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε τακτική βάση με τη μορφή ιχθυελαίου ή συνθετικής βιταμίνης D συνιστάται για συγκεκριμένους πληθυσμούς που είναι ευάλωτοι στην ανεπάρκεια της, όπως τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι (Prentice 2008). Μετά την ανακάλυψη των υποδοχέων βιταμίνης D στον εγκέφαλο, έχει προταθεί ότι η βιταμίνη D θα μπορούσε να ρυθμίσει νευροφυσιολογικές διεργασίες που σχετίζονται με την κατάθλιψη ως νευροδραστικό στεροειδές (Eyles et al. 2005). Χαμηλή κυκλοφορία βιταμίνης D (υδροξυβιταμίνη D3) έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη σε μελέτες διατομής (Anglin et al. 2013)....

Οι περισσότεροι άνθρωποι, θεωρούν το πρότυπο του ψυχικά υγιή ατόμου μια ανέφικτη τελειότητα. Και γιατί συμβαίνει αυτό; Ένας μεγάλος αριθμός των ατόμων τα οποία αναζητούν την βοήθεια ψυχολόγου, δεν γνωρίζουν πως θέλουν να είναι στο αύριο, κι αυτό είναι κάτι που συναντώ καθημερινά στην επαγγελματική μου εμπειρία. Αναγνωρίζουν σε αρκετά σημαντικό βαθμό κάποια από αυτά που τους ενοχλούν, αλλά δεν έχουν σκεφτεί πως θέλουν την καλή εκδοχή της ζωής τους και του εαυτού τους. Το κυρίαρχο αίτημα «θέλω να νιώθω καλά», μοιάζει σαν το μοναδικό αίτημα, κι αυτό εμένα με στεναχωρεί κάθε φορά που το ακούω γιατί βλέπω χαμηλές προσδοκίες πίσω από αυτό.

Πάρα πολλές έρευνες έχουν δείξει εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες ότι πολύ σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τους ανθρώπους χωρίς να έχουν επαρκή στοιχεία ή πληροφορίες για τον συνομιλητή τους, αλλά βάσει των συμπερασμάτων εντύπωσης που αποκομίζουν από την όποια πρώτη επαφή τους. Αυτό είναι κάτι που έχουν εκμεταλλευθεί κατάλληλα, χρόνια τώρα τομείς πωλήσεων, ασφαλειών και πολιτικής.

Ο Maslow ήταν Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών που υποστηρίζει ότι υπάρχουν πέντε επίπεδα αναγκών, από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας. Αυτά τα ταξινόμησε ιεραρχικά, από τα πιο βασικά και πρωτόγονα (σε σχέση με τη συμπεριφορά που προκαλούν), μέχρι τα πιο πολιτισμένα και ώριμα. Σύμφωνα με την οποία οι ανάγκες των ανθρώπων είναι ιεραρχημένες από τις ανάγκες για επιβίωση, ανάγκες ασφαλείας, ανάγκες κοινωνικής αποδοχής, ανάγκες αυτοεκτίμησης, και κορυφώνονται με τις ανάγκες για αυτολοκλήρωση. Η θεωρία του Maslow , γνωστή και ως Πυραμίδα αναγκών, έχει επηρεάσει σημαντικά τον κόσμο των επιχειρήσεων.

Το καλοκαίρι έφτασε και οι περισσότεροι έχουν ήδη κανονίσει τις διακοπές τους. Ποιες μέρες θα πάρουν άδεια, πού θα πάνε, πόσες μέρες κτλ. Ποιες διακοπές θεωρούνται όμως ¨καλές¨..; Κάποιοι αξιολογούν τις καλές διακοπές σύμφωνα με το πόσο πολύ χαλάρωσαν και ξεκουράστηκαν. Κάποιοι άλλοι θεωρούν καλές τις διακοπές με αυξημένη ενέργεια και ποικίλες δραστηριότητες. Άλλοι πάλι κρίνουν τις καλές διακοπές από την χρονική τους διάρκεια, την παρέα ή ακόμα και τον καιρό. Όποια και να είναι η περίπτωση το σίγουρο είναι πως οι διακοπές δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά ανάγκη!

Στις μέρες μας όπου το άγχος και οι ρυθμοί της καθημερινότητας μας είναι αυξημένοι, οι διακοπές και οι μικρές αποδράσεις μπορούν να μας δώσουν μια ανάσα ξεκούρασης, η όποια έχει πολύ ευεργετικές επιπτώσεις και στην μετέπειτα ζωή μας. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού φάνηκε πως τα άτομα που φροντίζουν να πηγαίνουν διακοπές, αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα υγείας. Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα φαίνεται να έχουν οι διακοπές στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την έρευνα, οι μαθητές οι οποίοι ταξιδεύουν στο εξωτερικό αποδίδουν καλύτερα σε εκπαιδευτικό επίπεδο και είναι πιο δημιουργικοί. Οι δε εργαζόμενοι αποδίδουν καλύτερα στην εργασία τους, είναι πιο παραγωγικοί και έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Επιπλέον, εφόσον οι διακοπές βοηθάνε να ξεχάσουμε τα προβλήματα μας και να μειώσουμε τα επίπεδα του άγχους, θετικές επιπτώσεις υπάρχουν και στον τομές της υγείας (καρδιακά προβλήματα, πίεση κ.α.)

Πότε περνάμε όμως καλύτερα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για καλές διακοπές;...

Πολλές έρευνες έχουν επικεντρωθεί στις επιπτώσεις που έχει η παρουσία και ο ενεργός ρόλος του πατέρα στην ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και στην απουσία του. Ο ρόλος του πατέρα είναι εξίσου σημαντικός με αυτόν της μητέρας στην ανάπτυξη των παιδιών και δεν θα πρέπει να παραγκωνίζεται και να υποβιβάζεται θεωρώντας πως η μητέρα μπορεί να καλύψει από μόνη της τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού.

Ο ρόλος του πατέρα στην οικογένεια και στην ανατροφή των παιδιών δε αφορά μόνο στην κάλυψη των υλικών αγαθών και παροχή ασφάλειας μέσω της εργασίας του. Ο πατέρας πρέπει να εμπλέκεται σε όλα τα κομμάτια της ανάπτυξης του παιδιού τόσο σε πρακτικό επίπεδο όσο και σε συναισθηματικό. Σύμφωνα με έρευνες ο ενεργός ρόλος του πατέρα, ο οποίος εμπλέκεται στην καθημερινότητα του παιδιού έχει συσχετιστεί με μειωμένη ασθένεια στο παιδί, αυξημένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, κίνητρο για εξερεύνηση και αίσθημα θάρρους, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην ψυχολογική κα όχι μόνο ανάπτυξη του παιδιού...

Το άγχος δεν εκφράζεται σε όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, ούτε στον ίδιο βαθμό. Επίσης κάθε άγχος δεν είναι στον ίδιο βαθμό εμφανής έκφραση, ούτε στους γύρω ούτε σε εμάς τους ίδιους. Πολλές συμπεριφορές λαμβάνονται , ειδικά από τον περίγυρο, ως «παραξενιές» αλλά ουσιαστικά πρόκειται για εκφράσεις άγχους και μάλιστα άγχους που συνδέεται με τραύμα.

Η έρευνα έχει αποδείξει μια σημαντική σχέση μεταξύ τραύματος και πολλών συμπτωμάτων άγχους, διαπιστώνοντας έτσι ότι εμπειρίες μας από την παιδική μας ηλικία (αλλά και πέραν αυτής), συχνά οδηγούν σε εκδηλώσεις συμπεριφορών άγχους που εμφανίζονται και στην ενήλικη ζωή.

Πως συμβαίνει αυτό; Κυρίως γιατί μια κύρια γενεσιουργός αιτία του άγχους είναι ο φόβος της αρνητικής θεώρησης ή αξιολόγησης μας , ανεξάρτητα από τον αφορμή με την οποία τελικώς θα εκδηλωθεί το άγχος...

Μια νέα έννοια που ονομάζεται αυτοσύνδεση μπορεί να αποτελέσει κεντρικό ρόλο για την ευτυχία, την ικανοποίηση και την γενικότερη ευημερία στην ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.

Τι μπορεί να περιλαμβάνει όμως η έννοια της αυτοσύνδεσης;

Περιλαμβάνει τρεις πολύ συγκεκριμένες έννοιες της ψυχολογίας, κι αυτές είναι: η αυτογνωσία, η αποδοχή και η ταύτιση (ευθυγράμμιση)...

Η σύγχρονη ζωή απαιτεί εξαιρετικά κατευθυνόμενη προσοχή, υψηλή γνωστική εστίαση, χωρίς απαραίτητα τα πεδία στα οποία τις απαιτεί να είναι της ίδιας σοβαρότητας ή πραγματικού ενδιαφέροντος όλα, και παράλληλα εκπαιδεύει το άτομο να αγνοεί ως περισπασμούς, οτιδήποτε δεν εμπεριέχεται σε αυτά τα πεδία. Αυτό όλο οδηγεί σε Γνωστική κούραση, πολλές φορές και εξάντληση.

Η θεωρία αποκατάστασης της προσοχής (Attention Restoration Theory - ART) εξηγεί πώς η φύση μπορεί να αποκαταστήσει την εστίαση και την προσοχή μας. Το 1989 οι Rachel και Stephen Kaplan πρότειναν αυτήν την θεωρία που εξήγησε αυτό που αντιμετωπίζουμε έντονα σήμερα ως γνωστική (νοητική) κόπωση και πώς οι «πράσινες εμπειρίες» μπορούν να μας βοηθήσουν να αποκαταστήσουμε τη γνωστική μας λειτουργία.

Η σύγχρονη ζωή απαιτεί αυτό που η ART αποκαλεί κατευθυνόμενη προσοχή ή εθελοντική προσοχή. Σκεφτείτε το ως εξής: Πολλά πράγματα που κάνουμε απαιτούν υψηλή εστίαση και συγκέντρωση ενώ ταυτόχρονα αποκλείουμε «ερεθίσματα που δεν σχετίζονται με την εργασία αυτή». Στην ψυχολογία, οι εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου είναι εκείνες που είναι υπεύθυνες για υψηλότερης τάξης γνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της εστιασμένης προσοχής και της λήψης των αποφάσεων...